Η έλλειψη ρευστότητας συχνά οδηγεί την εμπορική πρακτική στην έκδοση αξιογράφων προκειμένου να διευκολυνθούν οι συναλλαγές, μεταξύ των οποίων και η συναλλαγματική. Η συναλλαγματική ως αξιόγραφο περιέχει εντολή πληρωμής και αποτυπώνει κατ’ αρχήν μία τριπρόσωπη σχέση. Αυτός που εκδίδει τη συναλλαγματική λέγεται εκδότης, αυτός στον οποίο απευθύνεται η εντολή πληρωμής λέγεται πληρωτής, ο οποίος όταν την αποδεχτεί γίνεται αποδέκτης και αυτός προς τον οποίο θα γίνει η πληρωμή ο οποίος λέγεται λήπτης. Μεταγενέστεροι δικαιούχοι που απέκτησαν τη συναλλαγματική με μεταβίβαση ονομάζονται κομιστές. Ο νόμος επιτρέπει ο εκδότης να είναι τόσο λήπτης όσο και πληρωτής.

Κύρια οικονομική λειτουργία της συναλλαγματικής είναι η πιστωτική (η συναλλαγματική μπορεί να εκδοθεί ως πληρωτέα μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα από την έκδοσή της). Έτσι, στην πράξη, συναντούμε πολλές φορές την εν λόγω λειτουργία ως εξής: Εκδίδει ο πωλητής μία συναλλαγματική, συνήθως εις διαταγήν του, την οποία αποδέχεται ο αγοραστής με χρόνο λήξεως το χρόνο πιστώσεως του τιμήματος.

Η έκδοση της συναλλαγματικής εξυπηρετεί όμως και τα συμφέροντα του πωλητή. Και τούτο διότι με την έκδοση και αποδοχή της από τον αγοραστή, ο πωλητής αποκτά κατά του αγοραστή, εκτός από την απαίτηση για καταβολή του τιμήματος, η οποία δεν αποσβέννυται με την έκδοση της συναλλαγματικής και την απαίτηση από τη συναλλαγματική. Αυτό συμβαίνει γιατί η συναλλαγματική έχει αναιτιώδη χαρακτήρα, δηλαδή η απαίτηση που ενσωματώνει είναι αυτοτελής και ανεξάρτητη από την υποκείμενη σχέση (π.χ. σύμβαση πώλησης) η οποία οδήγησε στην έκδοση της.

Αυτό όμως δε σημαίνει ότι επί της ουσίας δεν υπάρχει αιτία η οποία να οδήγησε στην έκδοση της συναλλαγματικής. Στο προαναφερθέν παράδειγμα, ο εναγόμενος εκ της συναλλαγματικής αγοραστής θα μπορεί να αντιτάξει κατά του εκδότη πωλητή τις ενστάσεις που απορρέουν από τη βασική προσωπική τους σχέση της σύμβασης πώλησης (αλλά και κατά των κομιστών εάν αυτοί τελούσαν σε κακή πίστη κατά την κτήση της συναλλαγματικής, ενήργησαν δηλαδή εν γνώση και προς βλάβη του οφειλέτη).

Περαιτέρω, ο πωλητής έχει μέσω της συναλλαγματικής τη δυνατότητα να τακτοποιήσει ένα δικό του χρέος οπισθογραφώντας τη συναλλαγματική υπέρ ενός δανειστή του ή εάν έχει άμεση ανάγκη ρευστού μπορεί να εισπράξει αμέσως το ποσό οπισθογραφώντας τη υπέρ της τράπεζάς του (προεξόφληση συναλλαγματικής).

Η συναλλαγματική δίνει επιπλέον τη δυνατότητα στο δανειστή να εκδώσει διαταγή πληρωμής προκειμένου να ικανοποιήσει άμεσα την απαίτησή του.

Πρόκειται για μία συνήθη εμπορική πρακτική, αν και πολλές φορές παρατηρείται το φαινόμενο αντί συναλλαγματικών να εκδίδονται επιταγές, οι οποίες λειτουργικά συνιστούν μέσο πληρωμής και όχι πίστωσης και οι οποίες είναι εξαιρετικά επισφαλείς ειδικά για τον εκδότη, καθόσον, μεταξύ άλλων, επισύρουν και ποινικές κυρώσεις.