Με σκοπό κυρίως την απλούστευση, την επιτάχυνση και την μείωση των εξόδων της εκδίκασης διαφορών για υποθέσεις που αφορούν μη αμφισβητούμενες αξιώσεις διασυνοριακών υποθέσεων, θεσπίστηκε η πρώτη γνήσια ευρωπαϊκή πολιτική δικονομία, με την διαδικασία ευρωπαϊκής διαταγής πληρωμής δυνάμει του με αριθμ. 1896/2006 Κανονισμού, της 12ης Δεκεμβρίου 2006. Πρόκειται για προαιρετική διαδικασία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διασυνοριακές υποθέσεις ως εναλλακτική ως προς τις εγχώριες εντολές πληρωμής και εφαρμόζεται από τον Δεκέμβριο του 2008 σε όλα τα κράτη μέλη εκτός από τη Δανία.

Ο Κανονισμός 1896/2006 καθορίζει τις προϋποθέσεις για την έκδοση της ευρωπαϊκής διαταγής πληρωμής σε διασυνοριακές διαφορές, τα μέσα προστασίας του οφειλέτη και την εκτέλεσή της. Τρία είναι τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του: α) η ρύθμιση μιας διαδικασίας για τις μη αμφιβητούμενες χρηματικές απαιτήσεις σε διασυνοριακές διαφορές με αίτηση του δανειστή κατ’ αρχάς μονομερώς με την κατάθεση απλής αίτησης στα δικαστήρια, β) η δημιουργία εκτελεστού τίτλου για την απαίτηση με εκτελεστότητα σε όλη την ΕΕ και η μη αμφισβήτησή της και γ) η δημιουργία αντιδικίας με πρωτοβουλία του οφειλέτη, με προστασία του δικαιώματος υπεράσπισής του.

Η διαδικασία της Ευρωπαϊκής Διαταγής Πληρωμής εφαρμόζεται σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις διασυνοριακού χαρακτήρα, ανεξάρτητα από το είδος του δικαστηρίου. Παρόλο που δεν καθορίζεται από τον Κανονισμό ο χαρακτήρας των αστικών και/ή εμπορικών υποθέσεων, αποκλείονται ρητά από το πεδίο εφαρμογής του οι ακόλουθες κατηγορίες υποθέσεων: φορολογικές, τελωνειακές και διοικητικές υποθέσεις, καθώς και υποθέσεις που αφορούν την ευθύνη του κράτους για πράξεις και παραλείψεις κατά την άσκηση της κρατικής εξουσίας.

Η Ευρωπαϊκή Διαταγή Πληρωμής δεν προβλέπει ακροαματική διαδικασία – η διαδικασία διεξάγεται γραπτώς, εκτός αν εκδηλωθεί αμφισβήτηση ή ασκηθεί ανακοπή κατά της Ευρωπαϊκής Διαταγής Πληρωμής. Στην περίπτωση αυτή, ενδέχεται να υπάρξει ακροαματική διαδικασία σύμφωνα με τις εθνικές διαδικασίες.

Η ως άνω ευρωπαϊκή διαδικασία, παρά τις σημαντικές δυνατότητες που παρέχει στους δανειστές, δεν είναι επαρκώς γνωστή μεταξύ των επιχειρήσεων, των πολιτών, των ασκούντων συναφή προς τη δικαιοσύνη επαγγέλματα και τα δικαστήρια. Απαιτείται περαιτέρω ευαισθητοποίηση, τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κρατών μελών, ώστε να χρησιμοποιηθεί και να βελτιωθεί η προώθηση της υλοποίησης του χρήσιμου αυτού μέσου.