Σε πρόσφατη εκδήλωση του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, παρουσία του κ. Υπουργού Δικαιοσύνης, όπου συμμετείχε και η Εταιρεία μας, διατυπώθηκε από εκπροσώπους της επιχειρηματικής κοινότητας η ανάγκη, μεταξύ άλλων, ποιοτικής βελτίωσης των δικαστικών αποφάσεων στις σύγχρονες εμπορικές διαφορές, πέραν του παγίου αιτήματος περί επιτάχυνσης στην απονομή της δικαιοσύνης.

Με αφορμή αυτές τις διαπιστώσεις -και σε συγκυριακό συνδυασμό με τη θέση σε ισχύ (01.04.2025) του γερμανικού νόμου για την ενίσχυση του γερμανικού δικαστικού συστήματος-^[1] η Εταιρεία μας ανέπτυξε την ανάγκη θεσμοθέτησης και στη χώρα μας ειδικών εμπορικών δικαστηρίων, ενδεχομένως με πρότυπο τον πρόσφατο γερμανικό νόμο.

Σκοπός του γερμανικού νόμου είναι η καλύτερη ανταπόκριση της γερμανικής δικαιοσύνης στις ανάγκες της σύγχρονης και παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Βασικότερες καινοτομίες του είναι η θέσπιση των Commercial Courts (δομικό μέτρο) και η εισαγωγή της αγγλικής, ως γλώσσας εργασίας συγκεκριμένων δικαστικών τμημάτων, σε συνάρτηση με άλλες δικονομικές δυνατότητες και βελτιώσεις (δικονομικά μέτρα). Κατά το νεαρό γερμανικό νόμο, τα Commercial Courts είναι εξειδικευμένα δικαστικά τμήματα, με τριμελή σύνθεση, εντεταγμένα στην υπάρχουσα δομή των τακτικών εφετείων, με συγκεκριμένη υλική αρμοδιότητα και ελεύθερη (κατ’ επιλογή των διαδίκων) προσφυγή σε αυτά. Η απόφασή τους υπόκειται μόνο σε αναίρεση ενώπιον του BGH.

Σήμερα υπάρχουν δεκάδες Commercial Courts σε όλο τον κόσμο, ως εξέλιξη δικαιοδοτικών σχηματισμών, γνωστών στα ευρωπαϊκά δίκαια ήδη από τους προηγούμενους αιώνες, με διάφορες εθνικές παραλλαγές, π.χ. των Tribuneaux de Commerce στη Γαλλία (από τα τέλη του μεσαίωνα), των Εμποροδικείων στην Ελλάδα (από το 1835) και του Queen’s Bench Division του London Commercial Court στην Αγγλία (από το 1895). Στην ηπειρωτική Ευρώπη, τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το Netherlands Commercial Court στο Amsterdam (2019) και το International Commercial Chamber στο Paris Court of Appeal (ή «Paris Commercial Court», 2018). Διεθνή παραδείγματα είναι το Dubai International Financial Centre Court (2006), το Qatar International Court and Dispute Resolution Centre (2010), το Singapore International Commercial Court (2015), το China International Commercial Court (2018) και άλλα. Κάποια από τα Commercial Courts, συνήθως σε νομικά συστήματα που διεθνώς δεν είναι τόσο εδραιωμένα, έχουν καινοτόμα δικονομικά στοιχεία έτσι ώστε να προσελκύσουν υποθέσεις (π.χ. υβριδικά μοντέλα με στοιχεία από διαιτησία και αστική δίκη), ενώ άλλα είναι περισσότερο προσανατολισμένα στην κλασική δομή της αστικής δίκης.

Εν κατακλείδι, η ίδρυση και λειτουργία εξειδικευμένων εμπορικών δικαστηρίων στην Ελλάδα, όχι μόνο θα συμβάλλει σημαντικά στη σύντμηση του χρόνου εκδίκασης των υποθέσεων, ζήτημα που συνδέεται στενά με την ζέουσα επίκαιρη συζήτηση περί επιτάχυνσης της απονομής της δικαιοσύνης,^[2] αλλά θα βελτιώσει ουσιωδώς και την ποιότητα των δικαστικών αποφάσεων, ζήτημα μακράν σπουδαιότερο της ταχύτητας. Πράγματι, ο έμπειρος και εξειδικευμένος δικαστής του Commercial Court θα χρειαστεί υποπολλαπλάσιο χρόνο προκειμένου να μελετήσει και να επιλύσει μια διαφορά σε γνωστικό πεδίο όπου αισθάνεται εξοικείωση, άνεση και ασφάλεια χειρισμού, από ό,τι ένας συνάδελφός του γενικής δικαστικής ύλης, όσο επιμελής, οξυδερκής και καταρτισμένος κι αν είναι αυτός. Και, το σημαντικότερο, η απόφαση του πρώτου θα είναι κατά τεκμήριο ποιοτικότερη, προς όφελος των διαδίκων αλλά και του ελληνικού δικαστικού συστήματος εν γένει.

^[1]«Νόμος για την ενίσχυση του γερμανικού δικαστικού συστήματος μέσω της θέσπισης Commercial Courts και της εισαγωγής της αγγλικής ως γλώσσας στην αστική δίκη (Νόμος ενίσχυσης του γερμανικού δικαστικού συστήματος)», Νόμος 302 της 07.10.2024. Για εμβριθή ανάλυση Alexandros Tzionas Spruchkörperspezialisierung in wirtschaftszivilrechtlichen Streitigkeiten - Die zivilgerichtliche Streitbeilegung im Forumswettbewerb zwischen Commercial Courts und der Schiedsgerichtsbarkeit, Springer, 2025 (διδ. διατρ. Χαϊδελβέργη).

^[2] Για ενδιαφέρουσες απόψεις επί του θέματος Γιώργος Λαζαρίδης, Πρόεδρος Πρωτοδικών «Δικαιοσύνην μάθετε οι ενοικούντες επί της γής», 02.07.2025 http://dikastis.blogspot.com.